Al.Armii Ludowej,
św.Barbary, Batorego, Boya, Bracka, Chopina, Filtrowa,
Górnośląska, Hoża, Jaworzyńska,
Al.Jerozolimskie,
Konopnickiej, Koszykowa, Krucza, Książęca, Lekarska,
Litewska, Lorentza, Lwowska, Marszałkowska, Maszyńskiego,
Mokotowska, Mysia, Pl.Na Rozdrożu, Na Skarpie,
Natolińska, Al.Niepodległości (od nr 210 - 222), Noakowskiego, Nowogrodzka, Nowowiejska, Nullo,
Oleandrów,
Pankiewicza, Parkingowa, Piękna,
Emilii Plater, Podoskich, Polna, Poznańska, Al.Przyjaciół, Rektorska,
Al.Róż, Sempołowskiej, Senacka, Sieroszewskiego,
ks.Skorupki, Al.Szucha, św.Teresy,
Pl.Trzech Krzyży,
Al.Ujazdowskie, Waryńskiego, Wiejska, Wierzbickiego,
Wilcza, Wspólna, Al.Wyzwolenia, Pl.Zbawiciela, Zoli,
Żurawia. |
|
historia
ulicy
|
|
|
Ulica idąca od Koszykowej
do ul. Krajowej Rady Narodowej [Twardej],
utworzona została na mocy uchwały Komitetu
Regulacyjnego m. Warszawy ok. 1872 w związku z
rozplanowaniem i parcelacją terenów między Al.
Jerozolimskimi, Marszałkowską i Koszykową.
Pierwotnie sięgała od Koszykowej do Al.
Jerozolimskich. Nazwana została ul. Leopoldyny
dla uczczenia żony ówczesnego prezydenta
Warszawy Kaliksta Witkowskiego. W 1881 ulica
została uregulowana i poziom jej podniesiony.
Zabudowa prawie całej ulicy kamienicami
czynszowymi była dziełem arch. Aleksandra Woydy.
Od Wspólnej do Nowogrodzkiej ulica przechodziła
między cmentarzem Świętokrzyskim, później
cmentarzem kościoła św. Piotra i Pawła na
Koszykach, oraz Ogrodem Pomologicznym. Ok. 1920
nazwana została ul. Emilii Plater, bohaterki
powstania listopadowego.
W 1944 zabudowa została częściowo zniszczona.
Ok. 1954 ulica została przedłużona poza Al.
Jerozolimskie: biegnie obecnie wzdłuż Pałacu
Kultury i Nauki i otaczających go zieleńców i
stanowi szeroką i ruchliwą arterię
komunikacyjną. Po jej zachodniej stronie
wybudowano dwa osiedla mieszkaniowe: „Emilia" i
„Mariańska". Pod nr 29 wzniesiono budynek Liceum
im. Klementyny Hoffmanowej.
Eugeniusz Szwankowski.
Ulice i place Warszawy. PWN. Warszawa 1970 |
|
Emilia Plater
Urodziła się 13
listopada 1806 r. w Wilnie w szlacheckiej
rodzinie o tradycjach patriotycznych. Kilka lat
później jej rodzice rozstali się i wyjechała z
matką do należącego do krewnych majątku Liksna
koło Dyneburga (obecna Łotwa), gdzie wychowywała
się i kształciła wspólnie z dwoma kuzynami.
Interesowała się literaturą i historią, pisała
wiersze, a także jeździła konno, ćwiczyła
fechtunek i polowała. Odbyła również liczne
podróże po terenie dzisiejszej Polski, Litwy i
Białorusi.
Z pobudek
patriotycznych odrzuciła oświadczyny zamożnego
rosyjskiego inżyniera. W 1830 r. ciężko przeżyła
śmierć matki. Na wieść o wybuchu powstania
nawoływała do podjęcia walki na Litwie, ale -
jako kobietę - odsunięto ją od decyzji. Po
uzyskaniu obietnicy wsparcia od adeptów
miejscowej szkoły podchorążych w Dyneburgu,
gdzie kształcili się jej dwaj krewniacy,
opracowała plan zdobycia miasta. Szansa
powstała, gdy w marcu 1831 r. oddział Juliusza
Grużewskiego pokonał Rosjan stacjonujących w
miejscowości Rosienie, co stało się sygnałem do
powstania na Litwie.
Plater obcięła
włosy i uzbrojona, w męskim stroju, razem z
przyjaciółką Marią Prószyńską, utworzyła
kilkusetosobowy powstańczy oddział, w skład
którego weszli strzelcy, kawalerzyści i
kosynierzy. W drodze do Dyneburga zbierała
kolejnych ochotników i stoczyła kilka
zwycięskich starć z siłami rosyjskimi. Jednak
wobec przewagi przeciwnika, nie zdecydowała się
na atak na miasto, a jej zdziesiątkowany oddział
dołączył do formacji powstańczej dowodzonej
przez jej krewnego. Sama Emilia zaczęła cieszyć
się sympatią i szacunkiem żołnierzy, którzy
docenili jej waleczność. |
Wiosną 1831 r.
Plater dołączyła koło Poniewieża do formacji
wolnych strzelców wiłkomierskich w oddziale
Karola Załuskiego i wraz z nimi wkroczyła do
Wiłkomierza, gdzie poznała nową towarzyszkę walk
powstańczych Marię Raszanowiczównę.
Wspólnie
uczestniczyły w potyczkach pod Mejszagołą i
Garbielowem, gdzie gen. Dezydery Chłapowski
przyznał Emilii honorowy stopień kapitana. Jego
decyzją otrzymała także dowództwo 1. kompanii 1.
Pułku Piechoty Litewskiej. Jej oddział walczył
m.in. o Kowno, a sama Plater odznaczyła się
niezwykłą walecznością broniąc eskortowanych
oddziałów zaopatrzenia armii powstańczej. Kiedy
dowodzący także jej grupą gen. Chłapowski podjął
decyzję o rezygnacji z dalszej walki, Plater
zdecydowała się na dołączenie do sił
powstańczych w rejonie Warszawy.
Razem z krewnym
Cezarym Platerem i Raszanowiczówną przedzierała
się lasami w przebraniu chłopskim, jednak podróż
okazała się dla niej zbyt wyczerpująca i chora
Emilia musiała zatrzymać się pod przybranym
nazwiskiem Korawińska w Justianowie (pow.
sejneński) w dworku Abłamowiczów, gdzie ją
leczono.
Kuracja jednak nie
pomogła i Emilia Plater zmarła 23 grudnia 1831
r. Jej ciało spoczęło na leżącym na ziemiach
Abłamowiczów cmentarzu w Kopciowie (dzisiejsza
Litwa). Grób zachował się do dnia dzisiejszego.
Emilia Plater stała
się symbolem patriotyzmu i walki o niepodległość
oraz bohaterką poematów.
Adam Mickiewicz jej postać uwiecznił w
wierszu "Śmierć pułkownika". Plater jest także
patronką wielu szkół i ulic w całym kraju. W
okresie międzywojennym jej podobizna znalazła
się na banknotach 20-złotowych. (PAP)
według stron dzieje.pl
|
poniżej
prezentujemy publikację Tygodnika Ilustrowanego
z 1904 roku |
|
|
|
|
|
|