Reklama, informacja.
Warszawska strona, o warszawskich  ulicach, zabytkach, firmach, sklepach, restauracjach, galeriach i warszawskich ciekawostkach.

abc.warszawa@gmail.com      abc@warszawska.info


501 153 348

Autorska Bibliografia Blog Ciekawostki

Firma

Reklama

Spis ulic

Boleść, Bonifraterska (strona wschodnia), Burmistrzowska, Ciasna, Dolańskiego, Fondamińskiego, Franciszkańska, Freta, Gomulickiego, Konwiktorska, Kościelna, Koźla, Pl.Krasińskich (strona wschodnia), Międzyparkowa, Mostowa, (pierzeja północna), Nowiniarska, Piesza, Przyrynek, Rajców, Rybaki, Rynek Nowego Miasta, Samborska, Sapieżyńska, Stara, Świętojerska (do Pl.Krasińskich), Szymanowska, Telakowskiej, Wójtowska, Zakroczymska.

Przyrynek 4

 

Jako przyczynek do historii tej ulicy przytaczamy poniżej historię jednego z domów - Przyrynek 4 opracowaną przez Jana Moczydłowskiego i zamieszczoną w numerze 23 tygodnika "Stolica" z 1989 roku.

Niewielu spośród starszych warszawiaków pamięta dom starców istniejący do Powstania Warszawskiego przy ulicy Przyrynek 4. Znają go przede wszystkim nieliczni już dziś byli mieszkańcy Starego i Nowego Miasta ale i oni nie orientują się, że jeden dom z całego zespołu zniszczonych budynków tego zakładu stoi do dziś. Łatwo się o tym przekonać, patrząc na zamieszczone tu przedwojenne zdjęcie tego schroniska, na którym z prawej strony widzimy ten właśnie stojący dotąd budyneczek
Budynek był spalony, tylko miał to szczęście, że nie został wraz z innymi rozebrany. Odbudowano go na samym początku lat pięćdziesiątych na tymczasową plebanię Kościoła Najświętszej Marii Panny, w obrębie którego się obecnie znajduje. Widocznego na zdjęciu okna, na ściętym narożniku budyneczku, dziś już nie ma, są natomiast drzwi i małe okienko w szczycie budynku, których przed jego zniszczeniem nie było. Na starych planach tej części Nowego Miasta można zobaczyć, że budyneczek połączony był dawniej z kościołem murowanym korytarzykiem. Dzięki niemu pensjonariusze zakładu, chcąc wziąć udział w nabożeństwie w kościele, wcale nie musieli wychodzić na dwór.

Jak wiadomo, tego korytarzyka już nie ma, ale zachowały się po nim drzwi w lewym boku kościoła. W podobny sposób, lecz nie korytarzykiem, połączona była z kościołem plebania, która przylegała częścią budynku do zakrystii. W czasie odbudowy plebanii z tego połączenia zrezygnowano.

Wróćmy jednak do starego zdjęcia. Pochodzi ono z dodatku tygodniowego do „Ilustrowanego Kuriera Codziennego" z 23 marca 1925 r.; wykonano je po ujawnieniu zamiaru magistratu m.st. Warszawy zburzenia tego zabytkowego obiektu. Mieszczący się tu dom starców, jako Szpital NMP, powstał z jałmużny uzbieranej w przysionkach Kościoła NMP około roku 1411, początkowo byty to zabudowania drewniane. W 1821 r. przeniesiono tu z Nowomiejskiej Szpital dla Starców Św. Ducha, ufundowany w 1388 r. przez księcia Janusza Mazowieckiego. Od tej pory zakład ten nosił miano Szpitala Św. Ducha i Najświętszej Marii Panny dla Starców. Mimo tej złudnej nazwy, był to zawsze tylko dom starców, a nie szpital. Po późniejszej rozbudowie zakład ten dawał schronienie około 90 osobom. W Polsce odrodzonej otrzymał on nazwę Dom Schronienia Starców Św. Ducha i Najświętszej Marii Panny. W przeszłości był to dom dla kobiet i mężczyzn, ostatnio tylko dla kobiet. Podstawowym warunkiem przyjęcia do niego było chrześcijańskie wyznanie i inteligenckie pochodzenie, a poza tym brak środków utrzymania, odpowiedni wiek (ponad 60 lat), przynajmniej dziesięcioletnie zamieszkanie w Warszawie i wniesienie jednorazowego wkładu pieniężnego w wysokości 1000 zł za klasę I i 600 zł za klasę II. Przy zakładzie istniał również przytułek dla starych sług i wyrobników. Do przytułku nie wnosiło się żadnego wkładu, wystarczyło jedynie zaświadczenie o dziesięcioletniej przynajmniej pracy.

Przyjrzyjmy się jeszcze raz temu zdjęciu. Dominującego na nim budynku już nie ma. Dom ten odgrodzony był od cmentarza kościelnego tylko niskim drewnianym płotem i furtką, było tu wejście do zakładu. Z lewej strony, niewidoczny na fotografii, stał równoległy do ulicy Przyrynek drugi, również nie istniejący dziś budynek zakładu z bramą od ulicy, oznaczony numerem 4. Warto przy tym wspomnieć, że pod tym adresem, a więc na terenie domu starców mieszkał w młodości polski poeta Jan Lechoń (Leszek Serafinowicz), którego ojciec był kierownikiem tego zakładu.

28 sierpnia 1944 r. wyparci przez Niemców z gmachu Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych obrońcy tej powstańczej reduty, wycofali się Przyrynkiem do ul. Samborskiej, gdzie w zrujnowanym domu starców zajęli nowe pozycje obronne, na których bronili się jeszcze do południa dnia następnego, kiedy to na teren kościoła i domu starców wtargnęli Niemcy i dokonali krwawej masakry, kryjącej się w podziemiach kościoła okolicznej ludności. W tamtych tragicznych dniach sierpnia ten istniejący tu przez ponad 500 lat dom starców przestał istnieć.
Wzdłuż ściany frontowej widocznego na zdjęciu budynku po rozebraniu jego ruin, postawione zostało kamienne ogrodzenie, a za nim przeprowadzono ulicę Burmistrzowską. Równolegle do Wisły zbudowano trzy rzędy domków jednorodzinnych, w tym jeden szereg dla pracowników FSO od ulicy Przyrynek. Dwa rzędy domków od trzeciego na krawędzi skarpy, oddzielone zostały nowo utworzoną ulicą Rajców. Formalnie nadał istnieje ulica Samborska, do której sięgały budynki domu starców, lecz dziś jest ona tylko wąskim przesmykiem, bez przelotu.


1956 rok

 

www.123noclegi.info

www.gdzie-nocleg.pl

www.stare-miasto.com

www.wiejskie-wakacje.pl

www.123noclegi.pl

  Copyright © 2009-2019 M. Lewandowski firma LEWMARK